علت و درمان حساسیت های دندانی و تیر کشیدن دندان های حساس در کودکان

پوسيدگي دندان هنگامي اتفاق مي‌افتد که لايه ميناي دندان که وظيفه محافظت از لايه‌هاي زيرين ساختار دندان را بر عهده دارد، ساييده و نازک مي‌شود. تحليل رفتن لثه‌ها نيز مي‌تواند باعث نمايان شدن لايه‌هاي زيرين عاج دندان و کاهش محافظت از ريشه توسط لثه‌ و ميناي دندان شود و خطر پوسيدگي دندان را افزايش دهد.

ما به عنوان يک بزرگسال گاهي اوقات نمي‌توانيم درد شديد دندان‌هاي حساس را تحمل کنيم. پس مسلماً براي يک کودک، دندان درد به هيچ وجه نمي‌تواند قابل تحمل باشد. علاوه بر آن در کودکان خيلي سخت مي‌توان تشخيص داد که آيا درد به خاطر حساسيت دندان است يا در اثر عامل ديگري به وجود آمده است. حالا چگونه مي‌توانيم بفهميم که کودکمان دچار حساسيت دنداني شده است؟ اگر کودک شما هر وقت غذاي سرد يا داغ به او مي‌دهيد، گريه و ناآرامي مي‌کند، پس به احتمال زياد اين به خاطر حساسيت دندان‌هاي اوست.

علل حساسيت دنداني در کودکان

حساسيت دندان در کودکان مي‌تواند علت‌هاي مختلفي داشته باشد. شما به عنوان يک مادر با آگاهي از علل بروز حساسيت دندان مي‌توانيد به پيشگيري از بروز اين مشکل و درمان سريع‌تر آن در صورت بروز، کمک کنيد. برخي از شايع‌ترين علل حساسيت دندان‌ها در کودکان عبارت است از:

شيوه نادرست مسواک زدن. معمولاً کودکان زياد به طرز مسواک زدن خود دقت نمي‌کنند. بعضی از کودکان مسواک را خیلی سفت روی دندان‌ها می‌کشند و این باعث می‌شود که مینای دندانشان ساییده شود و لثه‌هایشان آسیب ببیند و در نتیجه، مشکل حساسیت دندان برای آنها پیش مي‌آید. بنابراین شما به عنوان والدین کودک باید به او یاد بدهید که مسواک زدن صحیح چه اهمیت زیادی در سلامت و بهداشت دهان و دندان دارد. از طرفی، مسواک زدن زیاد و استفاده از مسواک‌هایی که پرزهای سخت دارند نیز می‌تواند موجب ساییدگی مینای دندان و نمایان شدن قسمت بیشتری از عاج دندان و حساس شدن آن شود.

حفره ناشي از پوسيدگي دندان. معمولاً کودکان بيشتر در معرض خطر تشکيل حفره‌ها و منافذ ناشي از پوسيدگي در ميناي دندان هستند. تشکيل اين منافذ باعث مي‌شود که هر وقت کودک غذا يا نوشيدني داغ يا سرد مي‌خورد، احساس درد و حساسيت دندان داشته باشد.

دندان قروچه. اغلب کودکان عادت به دندان‌ قروچه يا ساييدن دندان‌ها بر روي هم دارند. دندان قروچه باعث فرسايش شديد ميناي دندان و نمايان شدن لايه عاج و نهايتاً بروز حساسيت دنداني در کودک مي‌شود.

شکستگي دندان. عادت به دندان قروچه مي‌تواند باعث شکستگي دندان کودکان شود. حتي بعضي از کودکان به خاطر دندان قروچه دچار انحراف و نامرتبي دندان‌ها مي‌شوند. کودکاني که مشکل شکستگي دندان پيدا مي‌کنند ممکن است در زمان خوردن يا جويدن غذا احساس درد و نارحتي داشته باشند.

مشکلات سينوس‌ها. کودکاني که از مشکل التهاب مزمن سينوس‌ها رنج مي‌برند به ندرت ممکن است به حساسيت دندان نيز دچار شوند. اما دقت کنيد که ارتباط بين اين بيماري و حساسيت دندان حتماً بايد به درستي تشخيص داده شود. براي اين منظور مي‌توانيد به يک دندانپزشک متخصص کودکان و يا حتي به يک متخصص بيماري‌هاي لثه مراجعه کنيد.

در آمدن دندان‌هاي جديد. همه کودکان در مقطعي از دوران کودکي يا نوجواني خود بالاخره دندان‌هاي شيري خود را از دست مي‌دهند. اما وقتي که دندان‌هاي جديد آنها در مي‌آيد، ممکن است با درد و ناراحتي زيادي براي کودک همراه باشد. اگر تماس هوا با دندان‌هاي در حال در آمدن باعث احساس درد و ناراحتي براي کودک مي‌شود، احتمالاً او دچار حساسيت دنداني شده است.

پر کردن دندان. کودکاني که قبلاً پوسيدگي يا ساير آسيب‌هاي دنداني داشته و آن را پر کرده‌اند، ممکن است به خاطر قابليت هدايت گرمايي بالاي موادي که براي پر کردن دندان استفاده مي‌شود، دچار حساسيت دنداني شوند.

ارتودنسي کودکان. کودکاني که بريس‌هاي ارتودنسي در دهان خود دارند به راحتي نمي‌توانند مسواک بزنند. بنابراين ممکن است در هنگام مسواک زدن، مسواک خود را خيلي محکم به عقب و جلو حرکت بدهند و اين باعث ساييده شدن ميناي دندانشان مي‌شود. به مرور زمان ساييدگي دندان موجب حساسيت دنداني در کودک خواهد شد.

تشکيل پلاک بر روي دندان. تشکيل پلاک‌‌هاي باکتريايي بر روي سطوح دندان‌ها مي‌تواند باعث حساسيت آنها شود.

غذاهاي ترش و اسيدي. در کودکاني که غذاهاي اسيدي مانند مرکبات، گوجه فرنگي و غيره را زياد مصرف مي‌کنند، مقدار بالاي مواد اسيدي در دهان مي‌تواند باعث فرسايش ميناي دندان‌ها و نهايتاً بروز حساسيت دنداني شود.

نشانه‌ها و علائم حساسيت دنداني

اگر غذاها و نوشيدني‌هاي داغ، سرد يا خيلي اسيدي و يا نفس کشيدن در هواي سرد باعث درد و ناراحتي دندان کودک شما مي‌شود، احتمالاً کودک دچار حساسيت دندان شده است. حساسيت دنداني ممکن است با گذشت زمان برطرف شود و مدتي بعد، دوباره بروز کند.

درمان حساسيت دنداني

اگرچه عوامل بسيار زيادي مي‌توانند باعث ايجاد حساسيت دندان در کودکان شوند، اما خوشبختانه گزينه‌هاي درماني متعددي هم بر اساس عامل به وجود آورنده آن وجود دارد:

خميردندان‌هاي ضدحساسيت

خميردندان‌هاي ضدحساسيت داراي ترکيباتي هستند که مي‌تواند منافذي که از سطح دندان به طرف ريشه دندان گسترش يافته و باعث ايجاد حساسيت دنداني شده است را مسدود نمايد. براي کاهش حساسيت دندان معمولاً بايد چندين بار به‌طور متوالي از اين نوع خميردندان استفاده شود. بعد از چند بار استفاده از آن، منافذ روي سطح دندان بسته شده و حساسيت دندان برطرف مي‌شود.

فلورايدتراپي (ژل‌هاي فلورايد)

استفاده از ژل‌هاي فلورايد يا فلورايدتراپي يک عمل ساده دندانپزشکي است که در مطب انجام مي‌شود و استحکام ميناي دندان را افزايش داده و درد و حساسيت آن را تسکين مي‌دهد. فلورايد باعث افزايش استحکام ميناي دندان و کاهش خطر گسترش پوسيدگي به لايه‌هاي عمقي مي‌شود. استفاده از روش‌هاي درماني مخصوصي مانند ژل يا کف فلورايد، معمولاً فقط در صورتي لازم مي‌شود که خطر بروز پوسيدگي و حساسيت دندان در کودک شما بيش از حد متوسط باشد.

روکش دندان

 اگر دندان‌هاي آسياب اول کودک قبلاً آسيب ديده باشد و براي ترميم، به صورت دو لايه پُر شده باشد، ممکن است آن دندان مجدداً دچار پوسيدگي شود يا پرکردگي آن به خاطر تغيير شکل دندان، شکسته شود. در چنين شرايطي لازم است دندان با استفاده از پوشش مخصوصي از جنس استيل ضد زنگ، روکش شود. يک راه ديگر براي درمان اين عارضه آن است که دندان آسيب‌ديده کشيده شود و به جاي آن يک نگهدارنده براي حفظ فضاي کافي جهت رشد دندان دائمي در آينده، گذاشته شود. روکش‌هاي استيلي به شکل کلاهک‌هاي نقره‌اي رنگي هستند که تمام سطح دندان را مي پوشانند و از بروز حساسيت دنداني به خاطر شکستگي آن جلوگيري مي‌کنند. روکش‌هاي سراميکي هم نوع ديگري از روکش دندان هستند که رنگ آنها مشابه با رنگ خود دندان است. عمل روکش دندان کودکان معمولاً فقط در يک جلسه انجام مي‌شود و روکش آن هم تا حدود سن 12 سالگي که دندان شيري کودک مي‌افتد، دوام خواهد داشت.

اینله دندان

اگر کودک شما عادت به تمیز کردن و رعایت بهداشت دندان‌ها نداشته باشد، دندان او دچار پوسیدگی خواهد شد و مینای آن از بین می‌رود. در این صورت هنگامی که دندان کودک با مسواک یا غذاهای داغ و سرد تماس پیدا می‌کند، احساس درد و حساسیت شدیدی به او دست می‌دهد. برای درمان این عارضه ممکن است لازم باشد که از اینله برای ترمیم آن پوسیدگی که باعث حساسیت دندان شده است، استفاده شود.

باندینگ

شکستگی دندان کودک در اثر آسیب‌هایی که در هنگام بازی کردن به آن وارد می‌شود و یا گاز زدن به اجسام و مواد غذایی خیلی سخت نیز می‌تواند موجب بروز حساسیت دندانی شود. زیرا باکتری‌ها می‌توانند از محل شکستگی وارد شده و به عاج دندان برسند و موجب تحریک و حساسیت آن شوند. در چنین مواردی معمولاً از عمل باندینگ برای ترمیم آن شکستگی یا ترک خوردگی که موجب حساسیت دندان شده است، استفاده می‌شود.

جراحی پیوند لثه

در صورتی که حساسیت دندان به خاطر تحلیل رفتن بافت لثه و نمایان شدن ریشه دندان باشد، می‌توان از جراحی پیوند لثه برای ترمیم بافت لثه و کاهش حساسیت دندان استفاده کرد.

عصب‌کشی

در صورتی که هیچ یک از روش‌های درمانی که در بالا به آنها اشاره شد در رفع حساسیت دندانی تأثیر نداشته باشد، نهایتاً ممکن است متخصصین ما استفاده از عمل عصب‌کشی دندان را برای کودک شما توصیه کند. عصب‌کشی به عنوان موفق‌ترین روش در رفع حساسیت دندانی شناخته می‌شود.

تشویق کودک به مراقبت مناسب از دهان و دندان‌ها

در کنار روش‌های درمانی مختلف مانند فلوراید تراپی، تشویق کردن کودک به رعایت بهداشت دهان و دندان و مراقبت بیشتر از دندان‌ها نیز می‌تواند به کاهش و درمان حساسیت دندانی در کودک شما کمک کند. پس سعی کنید روش صحیح مسواک زدن را به کودکان خود بیاموزید تا احساس خوبی از این کار داشته باشند. مسواک زدن به تعداد دو مرتبه در روز و کشیدن نخ دندان در هر روز باعث تمیز و سالم ماندن دندان‌ها و لثه‌های کودک می‌شود و خطر بروز پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه در او را کاهش می‌دهد. همچنین استفاده از مسواک‌های دارای پُرز نرم باعث می‌شود که احتمال آسیب رساندن کودک به لثه و دندان‌ها و خطر بروز حساسیت دندانی در او کاهش پیدا کند.